door Corien Maljaars en Majorie Former
Op 22 september j.l. organiseerde de DCN Academy de scholing Stress, een belangrijke factor bij Obesitas en Diabetes.
Topspreker Professor Liesbeth van Rossum, internist Erasmus MC, winnaar wetenschapsquiz 2015 en best gewaardeerde spreker van het Langerhans congres in 2016, ging in op de invloed van stresshormonen, zoals cortisol en adrenaline op obesitas en diabetes. Kirsten Berk, diëtist/onderzoeker, gespecialiseerd in Diabetes en verbonden aan de afdeling interne geneeskunde van het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam, promoveert 29 november a.s. Op verzoek van DCN ging zij in op de wetenschappelijke achtergronden van het koolhydraatbeperkte dieet. Wat is er bekend vanuit de wetenschap over de hoeveelheid koolhydraten die gebruikt zouden moeten worden, wat is het effect op insulineresistentie, inflammatie, bloedglucosewaarden, lipiden, harde eindpunten?
Een gedeelte van het programma was ingedeeld voor workshops of presentaties, waarin bedrijven uitleg konden geven over hun producten. Op de informatiemarkt waren veel standhouders aanwezig.

Hieronder het eerste deel van de verslagen van deze dag
Professor dr. Liesbeth van Rossum, internist Erasmus MC.
Zij ging in op diverse oorzaken van overgewicht, en liet het publiek op een andere manier kijken naar hoe het lichaam met voeding omgaat.

Genetisch defect
Een genetisch defect, bijvoorbeeld MC4-receptor-defect, komt voor bij 4% van de obese kinderen. Deze kinderen zijn nooit verzadigd. Als bekend is dat het om een genetisch defect gaat, is er meer begrip vanuit de omgeving. Sinds 3 jaar wordt in het Erasmus deze diagnose vastgesteld. Voor genetische afwijkingen bestaat nog geen medicatie.

Crashdieet
Natuurlijk val je af als je een tijdje stevig lijnt. Maar het lichaam zet zich na een paar weken in de spaarstand (ruststofwisseling daalt, hongerhormoon stijgt en verzadiging neemt af), slaat eten sneller op als vet. Het gewicht dat verloren is komt vaak weer terug tot boven het punt waarop iemand begon te lijnen. Volgt iemand een ander dieet dan begint alles opnieuw. [fusion_builder_container hundred_percent="yes" overflow="visible"][fusion_builder_row][fusion_builder_column type="1_1" background_position="left top" background_color="" border_size="" border_color="" border_style="solid" spacing="yes" background_image="" background_repeat="no-repeat" padding="" margin_top="0px" margin_bottom="0px" class="" id="" animation_type="" animation_speed="0.3" animation_direction="left" hide_on_mobile="no" center_content="no" min_height="none"][redactie: in het middagprogramma vermeldde Kirsten Berk dat bij mensen met diabetes type 2 een crashdieet wel gunstig kan werken, omdat de voordelen dan opwegen tegen de nadelen.]

Slaaptekort
Een van de oorzaken van obesitas is slaaptekort. 7 tot 9 uur slaap per nacht is normaal. Korter slapen en nachtdiensten hebben negatieve invloed op het bioritme en op de hongerhormonen. Overigens is te lang slapen ook niet goed. Vraag bij mensen met overgewicht na of ze slaapstoornissen hebben en/of snurken (apneu).

Medicijnen
Van veel medicijnen is bekend dat ze gewichtstoename als bijwerking hebben, zoals antidepressiva, anti-epileptica en antipsychotica. Deze middelen wekken de eetlust op. Maar ook betablokkers, protonremmers, prednison en insuline zijn middelen die het afvallen kunnen bemoeilijken. Mensen met diabetes en een te hoog cholesterolgehalte kunnen moeilijker afvallen als zij deze medicijnen gebruiken. Dan is het een afweging om te stoppen met deze medicijnen zodat gewichtsverlies beter haalbaar wordt. Het zou goed zijn als de diëtist tijdig wordt ingeschakeld als patiënten deze middelen voorgeschreven krijgen.

Bruinvet
Bruinvet is aantoonbaar met een CT-scan. Het zet energie uit de voeding om in warmte en is dus ‘goed vet’. Obese mensen hebben weinig bruinvet. Beweging en koude activeren bruin vet. Uit onderzoek blijkt dat mensen die 6 weken gedurende 2 uur in een ruimte van 17 graden Celsius verbleven significant afnamen in vetmassa, meer bruinvet kregen en geen verlies van spiermassa hadden. Ook het drinken van (4-5 koppen) koffie, groene thee, roken en alcohol stimuleren bruinvet. In rode peper zit de stof capsaïcine, die ook een positief effect heeft.

Stress
Stress is sterk gerelateerd aan overgewicht. De bijnieren produceren adrenaline en cortisol. 45% van de Nederlandse bevolking is hypergevoelig voor cortisol waardoor zij eerder buikvet opslaan. Zij hebben daardoor een hoger risico op diabetes en hypercholesterolemie.
Ook door het gebruik van crèmes met corticosteroïden en inhalatiesteroïden kun je aankomen. Recent ontdekte van Rossum met haar vakgroep dat liefst 10 procent van de Nederlanders deze middelen weleens gebruikt. Ze zitten namelijk overal in: van de pufjes die astmapatiënten dagelijks gebruiken tot huid-crèmes tegen eczeem en neussprays. Algemeen wordt gedacht dat deze medicijnen alleen lokaal werkzaam zijn. Maar volgens Van Rossum komt een deel van de medicijnen net zo goed in het maag-darmkanaal of in de bloedbaan.
Veel kinderen gebruiken inhalatoren vanwege astma. Wees hier alert op! Bij astma is afvallen soms gunstiger dan inhalatorgebruik!

Samenvatting
Voor professionals is het bij de begeleiding van mensen met overgewicht dus belangrijk om verder te kijken dan alleen de energie-intake en het calorieverbruik. Luister goed naar je patiënt en vraag door.
Meer informatie vind je op: www.erasmusmc.nl/centrumgezondgewicht

Binnenkort verschijnt een artikel in The Lancet over de diverse factoren die van invloed zijn op obesitas en die meegenomen moeten worden in een goede diagnostiek.
Op 8 maart 2018 vindt het Nationale Obesitas Symposium plaats in Rotterdam. Zet deze datum alvast in je agenda. Meer informatie: www.obesitassymposium.nl.
Op 29 september hield Liesbeth van Rossum haar oratio met de titel ‘Dik ben je niet voor de lol’
https://www.erasmusmc.nl/centrumgezondgewicht/nieuws/2017/2017-10/6426890/

[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]