Presentatie door Kirsten Berk, diëtist/onderzoeker Eramus MC

Verslag van Corien Maljaars en Majorie Former

Kirsten startte haar presentatie ‘Laag Koolhydraat dieet bij diabetes: wat klopt en wat niet?’ met een korte uitleg over The Dodoverdict uit Alice in Wonderland: ‘Everybody has won, and all must have prizes.’ Om in termen van het laagkoolhydraatdieet bij diabetes te blijven; als je jouw cliënt aandacht geeft, en je kunt het goed brengen, dan heeft je advies positief effect op je cliënt, maar dit wil niet zeggen dat de inhoud van je advies dan bewezen juist is. Kirsten lichtte ook een tactiek toe die vaak door dieetgoeroes toegepast wordt: cherrypicking.  Hierbij wordt onderzoeksliteratuur (die op zich niet slecht hoeft te zijn) selectief genoemd om het eigen standpunt te verdedigen, terwijl literatuur die dit standpunt mogelijk ontkracht of nuanceert, verzwegen wordt. Vervolgens toonde ze de onderstaande piramide, waaruit duidelijk blijkt welke studies de sterkste evidence opleveren:

Er zijn veel definities van laagkoolhydraat dieet, dit maakt het extra moeilijk om studies met elkaar te vergelijken. Kirsten lichtte in het kort de fysiologie van koolhydraatarm dieet toe en liet enkele studies de revue passeren. Hiermee illustreerde ze dat uit studies vaak tegenstrijdige conclusies getrokken kunnen worden, waardoor er voor- en tegenstanders van bepaalde theorieën zijn.

Zo verscheen in 2012 een studie (JAMA ‘Effects of dietary composition on energy expenditure during weight-loss maintenance’) waaruit zou blijken dat het soort macronutriënten effect op gewichtsverlies heeft, terwijl onlangs een studie verscheen (ADA ‘Obesity management for the treatment of T2D’ 2017) met als strekking: ‘Bij gelijke calorierestrictie is er geen verschil tussen diëten met verschillende macronutriëntencompositie’. Ze besprak ook de PURE studie die onlangs in het nieuws was en veel stof deed opwaaien. Ze legde uit dat er veel kritiek op deze studie is in verband met de zwakke methodologie. Ze besprak ook in het kort andere studies, zoals de bekende Nurses Health Study, de Omnicarb trial, de DIRECT trial en de Diogenes trial (‘het beste dieet ter wereld’).

Tenslotte besteedde ze als tegenwicht van de laagkoolhydraatdiëten aandacht aan de PREDIMED trial en het Mediterraan dieet, dat ook in de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes 2015 aanbevolen wordt.

Samenvatting van de presentatie

• Calorische restrictie lijkt belangrijker dan macro- nutriëntensamenstelling (ook voor effect op insulineresistentie).
• Geen maaltijden overslaan (onderzoek geeft aan dat 6 maaltijden per dag resulteert in lagere insulinerespons)
• Koolhydraten uit fruit, peulvruchten, zuivel en volkorenproducten gunstig en uit suikerrijke producten (dranken) ongunstig voor gewicht en diabetes.
• Effect koolhydraatbeperkt dieet op HVZ en mortaliteit afhankelijk van kwaliteit van koolhydraat- en eiwitbronnen!!
• Laag koolhydraat dieet beter voor lipiden, mediterraan dieet beter voor glykemische regulatie.
• Koolhydraatbronnen met lagere glykemische index en een hogere eiwitintake lijken gunstiger (ook op gewichtsbehoud).
• Geen RCT’s op harde eindpunten!
• Wel voor het mediterraan dieet…

Kirsten promoveerde  op 29 november. De titel van haar proefschrift: Weight loss and Weight Loss Maintenance in Type 2 Diabetes.